Bağdat Zirvesi’nden Gazze, Suriye ve Sudan İçin Ortak Çağrı

Irak’ın başkenti Bağdat’ta düzenlenen 34. Arap Birliği Zirvesi, Filistin meselesi başta olmak üzere Suriye, Sudan ve Yemen gibi kriz bölgelerine ilişkin önemli kararların alındığı sonuç bildirisiyle sona erdi. Zirvede, bölgede istikrarın sağlanması, insani yardımın artırılması ve ekonomik işbirliğinin güçlendirilmesi yönünde çok sayıda girişim duyuruldu. 

GAZZE MESELESİ İÇİN ULUSLARARASI BASKI ÇAĞRISI 

Zirvenin sonuç bildirisinde, Gazze’de süregelen saldırıların durdurulması için uluslararası topluma baskı yapılması çağrısında bulunuldu. Bildiride, “Filistinlilerin her türlü zorla yerinden edilmesi ve göç ettirilmesine kesin bir dille karşı çıkıldığı” belirtildi. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Gazze’ye ilişkin kararlarının uygulanması gerektiği hatırlatılarak, insani yardımların ulaştırılması için tüm sınır kapılarının açılmasına yönelik ortak koordinasyonun önemi vurgulandı. 

SURİYE VE SUDAN İÇİN SİYASİ ÇÖZÜM VURGUSU 

Bildiride, İsrail’in Suriye’ye yönelik saldırıları kınanırken, ülkede “kapsayıcı bir siyasi geçiş sürecinin başlatılmasının önemi” vurgulandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye yaptırımlarının kaldırılmasına ilişkin açıklamasının “memnuniyetle karşılandığı” ifade edildi. 

Sudan’daki iç çatışmalara ilişkin olarak ise, siyasi çözümün gerekliliği ve Sudan halkının toprak bütünlüğü ile bağımsızlığına destek dile getirildi. Ayrıca, Sudan’ın içişlerine dış müdahalelere karşı çıkıldığı ve ülkenin kurumlarını koruma çabalarının desteklendiği bildirildi. 

FİLİSTİN MESELESİ ZİRVENİN MERKEZİNDEYDİ 

Zirve, Filistin meselesinin “ulusal bir mesele” olarak bölgedeki istikrarın temeli olduğu vurgusuyla öne çıktı. Bildiride, Gazze’ye yönelik saldırıların derhal durdurulması, insani yardımların kesintisiz ulaştırılması ve Gazze’nin yeniden inşası için Arap-İslam iş birliğiyle bir fon oluşturulması kararları yer aldı. 

Ayrıca, BM Genel Kurulu'nun Filistin’in tam üyelik talebine ilişkin kararı memnuniyetle karşılanırken, “iki devletli çözüm” için uluslararası düzeyde üst düzey bir konferans düzenleme çabalarına destek verildi. 

LÜBNAN’IN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE VURGU 

Zirvede Lübnan’ın güvenliği ve toprak bütünlüğüne verilen destek yinelendi, İsrail’in ihlalleri kınandı. Yemen’deki krize yönelik olarak ise Başkanlık Konseyi ve meşru hükümete destek bildirildi; BM ve bölgesel aktörlerin kapsamlı siyasi çözüm girişimlerinin önemine dikkat çekildi. 

Libya'daki siyasi geçiş sürecine ve yaklaşan seçim sürecine destek verilirken, İran ile ABD arasında sürdürülen nükleer program müzakerelerine de olumlu yaklaşım gösterildi.  

GÜVENLİK, EKONOMİ VE DİJİTALLEŞME ALANLARINDA YENİ GİRİŞİMLER 

Terörle mücadeleye yönelik ortak kararlılık teyit edilirken, Irak’ın kuracağı “Terörle Mücadele ve Aşırılığı Önleme Ulusal Merkezi” girişimi takdirle karşılandı. 2026 yılında Bağdat’ta uluslararası bir terör kurbanları konferansı düzenlenmesi planı da onaylandı. 

Ekonomik alanda ise “Önümüzdeki On Yıl için Arap Ekonomik Reform Sözleşmesi” başlatıldı. Ayrıca, “Kalkınma Yolu Projesi” başta olmak üzere Arap Serbest Ticaret Bölgesi’nin genişletilmesi ve Arap Gümrük Birliği’nin kurulması gibi girişimler desteklendi. 

Teknoloji alanında, Bağdat’ta bir Arap Yapay Zeka Merkezi kurulması kararlaştırılırken, Bahreyn’in uydu projesi “Munzir” ile Arap uzay çalışmalarının destekleneceği duyuruldu. Siber güvenliğin güçlendirilmesi de öncelikli hedefler arasında yer aldı. 

Gazze’deki yetim çocuklar için BM iş birliğinde bir fon kurulması, Arap kadınlarının ekonomik ve sosyal güçlenmesine yönelik stratejik çerçevenin onaylanması, gençlik ve barış stratejisi uygulama planının kabulü gibi sosyal alanlardaki girişimler dikkat çekti. 

Ayrıca, “Felaket ve Tehlikelerden Etkilenenler için Güvenli Sığınak Sağlama” ve “Arap Devletleri Arasında Halk ve Kültürel İlişkiler Konseyi” gibi yeni girişimlerin başlatılması kararlaştırıldı.