Geçtiğimiz haftalarda Bill Gates yapay zekanın 2035 te insan çalışma hayatındaki ki egemenliğine son vericeğini söyledi. Öyle mi olacak?

-Şimdi söyle söyleyelim tabi bu biraz iddialı ama imkansız değil yani bu sözler geçmişte de söyleniyordu. Meslekleri yok edecek yapay zeka insan hayatına olumsuz etki edecek gibi söylemler bir çok kişi tarafından ifade edilmişti. Hatta yapay zekanın babası olarak da ifade edebileceğim Geoffrey Hinton’ da buna benzer açıklamalarda bulunmuştu. Ama şimdi baktığımızda da bazı sektörlerde yapay zekanın insan emeğini almış olduğunu görüyoruz. Özellikle bu rutin ve veri temelli işlerde çok daha hızlı bir değişim var yapay zekaya yönelik ama tamamen şunu diyemeyiz egemenliğine son verecek, insanları devre dışı bırakıcak değil bence yapay zekayı kullanan insanlar için gelecek çok daha aydınlık olacak diye düşünüyorum. Çünkü insanlar bu noktada yapay zekaya entegre oldukları takdirde geri kalmamış olucaklar ama bununla birlikte sadece teknoloji açısından da değil sosyal ve etik açıdan da değerlendirdiğimizde bu altyapıların mutlaka hazır olması gerekiyor ülkelerin alt yapısının yapay zekaya entegre olmaları gerekiyor yani insan faktörü hala çok güçlü ama bu dengeninde hızla değiştiğinin altını çizmemiz gerekir. O yüzden yeni eğitim sistemlerini mutlaka yapay zekanın entegre edilmesi son derece önemli olucak diye düşünüyorum.

Veri gizliliği konusunda yapay zekanın riskleri neler sizce?

-En büyük risk farketmeden birçok şeyi paylaşmamız oluyor. Şimdi bu chatbot’lardan örnek vereyim. Hepsinin bir kullanıcı hizmet sözleşmesi vardır. Bu hizmet sözleşmesi hangi verinin nasıl işleneceğini açık ve net bir şekilde ortaya koyar. Biz herhangi bir uygulamayı kullanırken sadece yazdıklarımızı değil konumumuzu paylaşıyoruz, sesimizi paylaşıyoruz tercih ettiğimiz içeriklere bakıyoruz mesela. Bu verilerle ne sağlanıyor devasa kullanıcı profilleri oluşturulabiliyor.  Yapay zeka ne yapıyor bu profilleri analiz ederek hem tahmin gerçekleştiriyor hemde yönlendirme gücünü arttırmış oluyor buda gizliliğin ötesinde kişisel özerkliğimiz için ciddi bir tehditi bünyesinde barındırıyor. Şöyle düşünün son dönemlerde herkes kendini çizgi animasyon karakterine döndürmeye başlıyor. Ghibli akımı mesela çıktı herkes gibli yapmaya başladı kendini ama burda biyometrik verilerin de çalınma riskiyle karşı karşıyayız. Neden çünkü bu veriler işleniyor yapay zeka tarafından analiz ediliyor ve daha sonra ki süreçte yapay zekanın gelişimi ve eğitimi için bunlar kullanılmış oluyor. Şimdi diyoruz ki bundan sonraki gelecekte artık anahtarlı sistemler yerine yüz tanıma sistemleri devreye girecek. Biz bu uygulamalar aracılığıyla ve kendi rızamızla bu uygulamalara bütün verilerimizi aktarmış sunmuş oluyoruz. Şimdi şöyle bir eleştiri geliyor diyorlarki zaten herşeyimiz sosyal medyada paylaşıyoruz elbetteki sosyal medyada her şeyinizi paylaşıyoruz ama burda kendi rızanızla kendi onayınızla veriyorsunuz . Bu tarz şirketler uygulamlar kendilerini güvence altına almak için size bu hizmet sözleşmesini dayatıyorlar ve bu sayede sizden rıza almış oluyorlar ve bu sayede bir çok noktada tazminat hususunda önüne geçmiş oluyorlar. Dolayısıyla şunu söylememiz lazım kullanmadığınız dönemlerdede uygulamalara verdiğiniz erişim izinleri bu noktada üzülerek söylemek gerekir ki kullanılıyor yani sizin fotoğraflarınıza her zaman erişiyor bu uygulamalar sizin mikrofonunuza kameranıza her zaman erişiyor sizin kullandığınız zamanlarda değil kullanmadığınız zamanlarda da bu işlemi gerçekleştiriyor yapay zekayı eğitebilmek için veriye ihtiyaç var veri dünyanın şuan en kıymetli unsuru haline gelmeye başladı öğesi haline gelmeye başladı. Kitleleri manipüle etmeye istiyorsanız veriye ihtiyacınız var yapay zekaya geliştirmek istiyorsanız veriye ihtiyacınız var dolayısıyla riskler açıkçası değerlendirdiğimizde veri gizliliği konusunda çok büyük ve gelecektede bunların ben ciddi bir tehdit oluşturacağı kanaatindeyim. 

Yapay zekanın insan zekasının önüne geçmesi mümkün mü yoksa çoktan geçti mi?

-Şöyle söyleyelim 2007 yılında aslında dünya satranç şampiyonu Kasparov’un yenilmesi yapay zekanın bir milatıdır. Çünkü Kasparov’un yenilmesi bu noktada yapay zekanın artık insan zekasının önüne geçebileceği fikri ve düşüncesini ortaya atmıştır. Ama şunu unutmayın şuan yapay zekayı biçimlendiren, yönlendiren oluşturan insan zekasının ta kendisidir. Ama üretken yapay zeka modellerinin geliştirilmesi mi artık kendi kendine kararlar alabilmesi ister istemez tabi insan zekasıyla bu noktada karşı karşıya kalabileceğinin en net göstergesidir. Zaten dikkat edin yapay zeka geliştikçe insanlar tembelliğe alışmaya başladı. Düşünmeden sorgulamadan sadece chatbotları kullanıyorlar çocuklar, gençler ve bu durum aslında kişilerin üretkenliği kişilerin analiz yeteneğinide olumsuz bir şekilde etkilemiş oluyor. Her şeyi yapay zekaya soruyoruz her şeyi ondan cevap almaya çalışıyoruz işte bu durum ciddi bir risktir bu durum yavaş yavaş insan zekasının bir nevi çürümesine neden olucaktır. Bildiğiniz üzere geçtiğimiz yıl Oxford sözlük yılın kelimesini “Brainrot” dediğimiz beyin çürümesi seçmişti. Beyin çürümesi illaki fiziksel olması anlamına gelmiyor burda düşünsel olarak beyninizin artık kullanılamaması ve bu beyninizin zamanla paslanması anlamına geliyor işte o zaman insan zekasını geçebilecek bir yapay zekadan bahsedebiliriz. Yani şöyle düşünün insanlık eğer yapay zekaya karşı bir direnç gösteremezse gerçekten geleceğini kaybedebilir buda ciddi bir risk oluşturabilir diye düşünüyorum.

Yapay zeka manipüle etme gücüne sahip mi yapay zeka ?

-Elbette ki yapay zeka manipüle edebilir çünkü neden zaten sosyal medya algoritmalarıyla biz yıllardır yaşıyoruz Cambridge Analytica skandalını yaşadık hatırlarsanız burda ne yaptı verileriniz izinsiz bir şekilde işlenmiş oldu bıraktığınız dijital ayak izleri aracılığıyla kullanıcılar manipüle edildi. Trump’ın seçim kampanyasında o dönemki seçim kampanyasında kullanıldı. Yapay zeka destekli içerikler insanların da davranışlarını hatta seçim tercihlerini bile etkiliyor. Bu daha da gelişirse düşünün toplum mühendisliği boyutuna geçebiliriz. O yüzden bu gücün kimlerin elinde olduğuna çok dikkat etmemiz lazım çünkü güç kimin elindeyse o güç sizi manipüle edebilir. Şuan mesela Elon Musk dan bahsediyoruz Bill Gates’ten bahsediyoruz Mark Zuckerberg’ten bahsediyoruz dünyada veri kimin elindeyse şuan iktidar odur ve şuan baktığımızda bu kişiler dünya siyasetinede yön verebilme potansiyeline erişmeye başladılar. Elon musk’ın zaten çok daha hızlı bir şekilde bu arenada var olduğunu görüyorsunuz dünya verisine sahip olduğu için bu verileri istediği gibi kullanabilir kişileri, kitleleri manipüle edebilir. Yönlendirme sağlayabilir insanların tercihlerini bile değiştirebilir ve bu durum aslına bakarsanız karakteri gelişmemiş düşünsel potansiyeli oluşmamış dijital okur yazar yapay zeka okur yazarları olmayan bireyler açısından ciddi bir tehdittir. Kendi özgüvenliklerini kendi değerlerini kendi düşüncelerini kaybederek aslına bakarsanız bir nevi duygusal ve düşünsel esir durumuna gelebilirler beni korkutan endişelendiren en temel hususta bu insanı diğer canlılardan ayıran en temel özelliği düşünce potansiyeliydi ama yapay zeka manipülasyonu üzülerek söylemek gerekir ki insan düşüncesini de değiştirebilecek potansiyele sahip olduğu için eğer milli eğitim bakanlığının bu tarz eğitimler vermemesi durumunda ben ciddi tehditlerle karşı karşıya kalıcağımızı düşünüyorum. Çünkü çocuklar ve gençler yapay zekayla daha fazla haşır neşir durumdalar kolaya kaçabiliyorlar ve  her sunulan bilgiyi doğru olarak görüyorlar aslına bakarsanız kıyas ve mukayese yapamaları gerekirken bu doğrudur bu yanlıştır ya da bu iyidir bu kötüdür demeleri gerekirken o ne veriyorsa artık onu almaya başladılar bu bir ülkenin geleceği açısından da ciddi bir tehdittir aynı zamanda da milli bir güvenlik sorunudur.

Yapay zeka hakkında kariyer yapmak isteyen öğrencilere ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?

-Öncellikle şöyle söyleyelim bütün herkese burdan tavsiyemdir sadece öğrencilerimiz için değil mesleklerde değişiyor bu meslek sahipleri meslek erbaplarınında yapay zekayla birlikte bir dönüşüm sürecine girmesi lazım. Yapay zeka hakkında kariyer yapmak isteyen gençlere özellikle tavsiyem sadece yazılım değil etik sosyoloji ve hukuk gibi alanları da mutlaka takip etmeliler yapay zekanın izinsiz veri işlemesi, kullanması telif hakkı ihlalleri gelecekte çok ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkıcak çünkü artık şunu unutmayın yapay zeka sadece teknik bir konu değil toplumsal bir mesele halini almaya başladı üniversite eğitim dışında da açık kaynak kodları takip etmek projelerde yer almak ve global gelişmeleri izlemek çok önemli. Tabi şunuda unutmayın hala İngilizce bilmek çok ciddi bir avantaj çünkü sonuçta yapay zekanın dilide Ingilizce dolayısıyla kendilerini bu noktada geliştirmeleri yeni içerikler üretmeleri araştırma yapmaları dünya hukukunda yapay zekanın yerinin ne olduğunu bilmeleri etik kullanım noktasında sınırları takip etmeleri üniversitede derste öğrenci olarak bu noktada yapay zekanın etik kullanımını bilmeleri gerekir. Mesela YÖK tarafından bir yapay zeka etik kullanım rehberi yayınlanmıştı bu rehberde akademik çalışmalarda makalelerde bilimsel tezlerde bu yapay zeka chatbotlarının nasıl kullanılacağı yapay zekadan nasıl fayadalanacağı yazılıyor. Dolayasıyla biraz okumak gerekiyor bunları takip etmek dünyada yapay zeka konusunda hukuki gelişmeleri neler türkiyede bunlarla ilgili adımlar atılıyor mu bu çok önemli bizim çünkü hukuku bilmemiz son derece kıymetli hukukun bilmesek gerçekten  ciddim sorunlarla karşı karşıya kalabiliyoruz o yüzden bir uygulamanın önce kullanıcı sözleşmesi okumak daha sonra o konunun hukuki koşullarını hukuki yasalara hakim olmak son derece önemlidir o yüzden değerli gençlerimizde mutlak suretle elbetteki kariyer planlarını yapay zeka yazılım bulut bilişim sistemleri üzerinde yapabilirler. Ama unutmayın sağlam temele çıkmak lazım sosyolojik açıdan hukuki açıdan etik açıdan önce bu kavramları doğru bir şekilde saptamak ve daha sonra binayı onun üstüne entegre etmenin ben çok daha kıymetli olucağını düşünüyorum.

-AK Parti sözcüsü Ömer Çelik CHP’yi yapay zeka kullanarak siyaset üretmesi konusunda tavsiye verdi yapay zeka siyaset konusunda verimli katkılar sağlar mı sizce siyasete girebilir mi yapay zeka ?

-⁠Reklam açısından değerlendiğimizde yada manipülasyon açısından değerlendirirsek Cambridge Analytica skandalından bahsettmiştik aslında bakarsanız ama tabiki etik ve doğru kullanılması önemli şunu unutmayın hangi alanda olursanız olun siyasette veri çok önemli neden çünkü seçmen tercihlerini anlamak analiz etmek hangi bölgeden ne tür beklentiler var halkın tepkisi nedir hangi söylemler etkili oluyor gibi analizlerde yapay zeka çok işlevsel olabilir sadece 1-2 parti değil bütün siyasi partilerin bu konuda yapay zekaya başvurması onların lehine olucaktır işlerine yarıyacaktır. Ama şunu da söyleyelim siyaset öyle bir arena ki çok içersinde olmasam da sadece veriye indirgemenin ben doğru olmayacağını düşünüyorum çok büyük bir hata olduğunu düşünüyorum çünkü siyasette duygular var siyasette temaslar var siyasette insan öğesi var bunları sadece yapay zekaya entegre edemezsiniz yapay zeka sadece danışmanlık yapabilir ama şunu unutmayın asla karar verici olamaz zaten olmamalıda siyasi partiler yapay zekaya özellikle seçmen analizi kampanya stratejisi ve kriz iletişimi gibi alanlarda ölçülü şekilde kullanabilir bu da çok ciddi bir avantajdır yani seçmen tercihlerini belirlemek bölgelere göre seçim kampanyaları düzenlemek seçmen eğilimleri seçmenlerin beklentileri duygu durumları açısından son derece önemlidir siz başarıya ulaşmak için bu konuda veriye ulaşmanız lazımdır bu veriyi doğru kullanmanız lazımdır ve o yüzden bir çok alanda bir çok sektörde madem yapay zeka kullanılıyorsa elbetteki seçmen tercihlerini analiz etmek siyasal seçim kampanyaları yürütmek adınada yapay zeka kullanılabilir. Geçmiş seçim sonuçları alınır seçmen tercihleri nasıl değişmiş hangi bölgede ne kadar oy kazanılmış yada kaybedilmiş bunun gerekçeleri neler olabilir bunlar sorgulanabilir bunlar bence gelecek siyasetinede çok ciddi manada etki edecek diye düşünüyorum. Zaten dikkat edin bir çok alan artık yapay zekaya entegre olmaya başladı. Siyasete neden olmasın? evet siyasette insan öğesi her zaman önemlidir ama analiz neticesinde siz 100- 200 bin seçmeni tek tek analiz edemezsiniz ama yapay zeka büyük veri setleri aracılığıyla derin öğrenme makine öğrenme ve dil işleme modelleri aracılığıyla bu analizi gerçekleştirebilir. Hatta size grafiklerde sunabilir. Çözüm önerileri sunabilir. Tamamen yapay zekaya entegre olun demiyorum ama bu verileri de kullanıp en azından seçmene doğru ulaşma yada seçmene kampanya oluşturma konusunda kullanılabilir. Ben bunu doğru buluyorum açıkçası.