Süreç Komisyonunda TBMM Eski Başkanları Dinlendi: Şentop “Süreli Af” Önerdi

TBMM’de kurulan çözüm komisyonunun 7. toplantısına, eski Meclis başkanları katıldı. Toplantıda af, anayasa değişikliği ve “umut hakkı” gibi kritik başlıklar gündeme geldi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) Terörsüz Türkiye hedefi doğrultusunda kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, yedinci toplantısını gerçekleştirdi. Toplantıya, TBMM eski başkanları davet edildi.  Katılımcılar arasında Hikmet Çetin, Ömer İzgi, Bülent Arınç, Köksal Toptan, Mehmet Ali Şahin, Cemil Çiçek, İsmet Yılmaz, İsmail Kahraman, Binali Yıldırım ve Mustafa Şentop yer aldı. Üç eski Meclis başkanının ise sağlık sorunları nedeniyle katılamadığı bildirildi.  HİKMET ÇETİN: SUÇA KARIŞMAYAN PKK’LİLER AFFEDİLMELİ  İlk sözü alan 20’nci Dönem TBMM Başkanı Hikmet Çetin, Devlet Bahçeli’ye sürece verdiği destek için teşekkür ederek konuşmasına başladı. Çetin, suça bulaşmamış terör örgütü PKK mensuplarının affedilmesi gerektiğini, eylemlere karışanların ise yargılanmasının zorunlu olduğunu söyledi.  “Suça bulaşmış olanları affetmek çok zor. Toplum içinde dolaşamazlar” diyen Çetin, dağdaki PKK’lilerin yurtdışına gönderilmesi gerektiğini de belirtti.  “HALKLAR ARASINDA SORUN YOK”  Çetin, Türkler ile Kürtler arasında yapısal bir çatışma bulunmadığını belirtti:  “Türk ile Kürt, Amerika’nın siyahı ve beyazı gibi değil. Dil ve kültür aynı… Terör ayrı, halkın davranışları ayrı. Halklar arasında bir şey yok.”  “ÖCALAN’A MEKTUP GÖNDERİLDİ”  Çetin, silah bırakan PKK’lıların Abdullah Öcalan’a mektup yazdığını duyduğunu, ancak içeriğini bilmediğini belirtti. “Umarım şu anda adada olanlar bu konuyu öğrenip kamuoyuna açıklar” dedi.  Kürt devleti ihtimaline dair sorulara ise “Kurulabilir ama Türkiye bunun içinde olmaz” yanıtını verdi.  ÖMER İZGİ: ANAYASA DEĞİŞTİRİLEBİLİR  21’inci Dönem TBMM Başkanı Ömer İzgi, çocuk yaşta terör örgütü PKK tarafından kaçırılan ancak silah kullanmayanların hukuki durumunun incelenmesi gerektiğini söyledi.  İzgi, TBMM’nin süreci yasal düzenlemelerle destekleyebileceğini belirtti:   “Anayasa değişikliği yapılması gerekiyorsa o da yapılmalıdır. TBMM’nin yapamayacağı bir şey yoktur. Ancak Anayasa’nın ilk üç maddesi ve ‘Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir’ diyen altıncı maddesi değiştirilemez”  ARINÇ: KURU HAMASETLE YOLA ÇIKILMAZ  Eski Meclis Başkanı Bülent Arınç, Kürtlerin esas talebinin eşit vatandaşlık olduğunu dile getirdi, Arınç, sürece destek veren Devlet Bahçeli’ye teşekkür etti, DEM’in tavrını ise “öncü” olarak nitelendirdi:   “Geldiğimiz nokta denizin bittiği, geminin karaya vurduğu bir noktadır. Eli yukarıdan tutarak başlatan Bahçeli’ye teşekkür ediyorum. Cumhurbaşkanının kararlılığı iradesi ve komisyonun çalışmaları işin yürütücüsü olacaktı. En çok DEM’den çekiniyorduk, DEM öncü oldu, takdir ediyorum.”  DEP eski milletvekili Orhan Doğan, Selim Sadak, Hatip Dicle ve Leyla Zana ile yıllar önce birlikte siyaset yaptıklarını belirten Arınç, yurt dışına gitmek zorunda kalan Selim Sadak’ın hasta olduğunu öğrendiğini söyledi ve Sadak ile yurt dışındaki siyasetçilerin ülkelerine dönmeleri gerektiğini kaydetti.  “ANAYASA’YA UYULMALI”  Türkiye’nin yüzde 90’ının süreci onayladığını savunan Arınç, mevcut Anayasa’ya uyulmadığını eleştirdi. Çağdaş ve özgürlükçü bir anayasa ihtiyacına vurgu yaptı.  “Bugünkü Anayasa’nın işimize gelen maddelerini başımızın üstünde taşıyıp da işimize yaramayanları kenara koymayı doğru bulmuyorum. Yeni ve çağdaş bir Anayasa, temel haklar ve görevler noktasında özgürlükçü bir anayasaya elbette ihtiyaç var. Ama bu komisyonun görevi yeni bir anayasa yapmak değil. Bugünkü bazı sorunların, iç cepheyi tahkim etme noktasında yerine getirilmesi gerekir. Ekonomide sorunlar var, bugün ekonominin başında olan kişiler kendilerine göre bazı kararlar almışlar. Ona da saygı duymak zorundayız.”  Arınç, İçişleri Bakanlığı eski bakanı Süleyman Soylu’nun sözlerine atıf yaptığı konuşmasını şöyle sürdürdü:  “Suriye’deki gelişmeler bu süreci çok yakından ilgilendiriyor. Artık Türkiye’de terörist sayısı o kadar azalmıştı ki neredeyse ayakkabı numaralarını biliyorduk. Suriye’de ise yeni bir süreç var, Suriye’deki gelişmeler noktasında da Türkiye’nin dış politikasını önemli buluyorum.”  UMUT HAKKI VE GENEL AF  Arınç’ın dile getirdiği talepler arasında şunlar öne çıktı:  Umut hakkı mutlaka uygulanmalı  Genel af zaruri ihtiyaç  KHK ile ihraç edilenler görevlerine iade edilmeli  MEHMET ALİ ŞAHİN: ACELE ETMEK GEREKİR  24’üncü Dönem Başkanı Mehmet Ali Şahin, komisyonun asıl gündemde kalması ve “Hariçten okunan gazellere itibar etmemesi” gerektiğini belirtti:   “Terörsüz Türkiye hedefi hayırlı bir iştir. Biraz acele etmekte yarar var.”  Komisyonun asıl gündem dışına çıkmaması gerektiğini vurgulayan Şahin, infaz ve ceza kanunlarında değişiklik yapılıp yapılmayacağının netleşmesi gerektiğini söyledi.  CEMİL ÇİÇEK: HER KONUYU KONUŞURSAK BAŞKA SORUNLAR ÇIKAR  İkinci oturumda söz alan Cemil Çiçek, komisyondaki muğlaklıklara dikkat çekti:   “Komisyonda her kafadan bir ses çıkmasını engellemek gerekiyor. Herkes aklına ne geliyorsa söylüyor.”  “Her konuyu konuşmaya kalktığımızda burada başka sorunlar çıkar. Bu komisyon İnfaz Kanunu’ndaki değişiklik ile ilgili öneriler yapacak bir komisyon mu? Onu Adalet Komisyonu da yapardı. Vatandaşların bir kısmı komisyonu önemsiyor ama öbür tarafta da birçok soru işareti var. Bu kafa karışıklığının nedeni, komisyonun göreviyle ilgili muğlaklıklardır. Komisyonun öncelikle bunları gidermesi gerekiyor. Türkiye’de görev yapan yabancı misyon şeflerinin her hafta bir farklı görüşünü açıklaması kafa karışıklığını artırıyor. Komisyonun, kapalı kapılar arkasında yapılan anlaşmaları meşru kılmak için çalıştığı yönünde düşünceler de var. Komisyonda her kafadan bir ses çıkmasını engellemek gerekiyor. Herkes aklına ne geliyorsa söylüyor.  KCK VE SURİYE’NİN KUZEYİNDEKİ YAPILAR BU İŞİN İÇİNDE Mİ?   Çiçek, terör sorununun artık evrensel hale geldiğini belirterek, dış destek kesilmeden kalıcı çözümün mümkün olmadığını ifade etti.  Terör meselesi artık yalnızca Türkiye sınırları içinde can yakan bir sorun değil. Sorun evrensel hale gelmiştir. Dışarıdaki gelişmeler dikkate alınmadan içeride alınan çözümler, bir süre sonra başka sorunlara yol açabilir. Silah bırakmanın muhatabı kim? KCK ve Suriye’nin kuzeyindeki yapılar bu işin içinde var mı? Bunları netleştirmek gerekiyor. Terör meselesinde dış destek kesilmeden başarı elde edilememiştir. Bunların da kesilmesi gerekiyor."  İSMAİL KAHRAMAN: 15 TEMMUZ RUHUNU YAKALAMALIYIZ  27’nci Dönem Başkanı İsmail Kahraman, komisyon çalışmalarında 15 Temmuz’da oluşan birlik havasının yakalanması gerektiğini söyledi. Sürecin geçmişte dış müdahalelerle sekteye uğradığını savundu.  BİNALİ YILDIRIM: VATANDAŞLIK TANIMI KAPSAYICI OLMALI  Eski TBMM Başkanı Binali Yıldırım, Cumhuriyet’in temel değerlerinden taviz verilemeyeceğini kaydetti.  “Kırmızı çizgileri net şekilde ortaya koyduk. Vatandaşlık tanımının kapsayıcı bir şekilde gözden geçirilmesi, güncellenmesi gerekmektedir. Etnik kimlik esasında değil, anayasal vatandaşlık vazgeçilmez bir hakikattir. Ama bu hakikat anayasamızın ilk dört maddesiyle çelişmemelidir. Adem-î merkeziyetçi olarak da tanımlanan bu yapı sadece idari bir yapılanmadır siyasi ve federal düşüncelere tamamen kapalıdır. Kaynakları ve yetkileri artırılmış belediyeler milletin ihtiyaçlarını daha hızlı ve kolay karşılar. Ayrışmayı değil bütünleşmeyi artırır. Bu adımlar ayrıştırıcı değil bilakis tarihin bize yüklediği sorumluluğa uygun bütünleştirici adımlardır.”  Yeni, sivil ve katılımcı bir anayasa gerektiğini vurgulayan Yıldırım, Suriye’deki yapılanmaların da 'Terörsüz Türkiye projesi' içinde önemle dikkate alınması gerektiğini belirtti, “Kendini fesheden bir terör örgütü başka bir isimle karşımıza çıkarsa bu tehlikeli olur” ifadelerini kullandı.  ŞENTOP: SÜREYE VE TAKİBE BAĞLI BİR AF SAĞLANABİLİR  27’nci Dönem Meclis Başkanı Mustafa Şentop, sürecin şeffaf, hesap verebilir ve Meclis denetiminde olmasının önemine dikkati çekti.  Şentop, terör örgütü PKK Lideri Öcalan’ın silah bırakma çağrısının değersizleştirilmemesi gerektiğini belirterek şu önerileri sundu:  “Silah bırakma süreci iyi planlanmalıdır. İlk adım tatmin edici şekilde atılmalıdır. Silah bırakan örgüt mensuplarının topluma kazandırılması çalışmaları da elbette gündeme gelebilir. Süresiz bir af yerine, belirli süreye bağlı, takibe bağlı bir af sağlanabilir. Demokrasinin ve hukukun geliştirilmesi ve istikrarlı hale getirilmesi gerektiği kanaatindeyim. Bu, komisyonun odağının dağılmaması açısından sonraki aşamada gündeme alınmalıdır. Toplumsal barış ve toplumda devletin barışması konusunda bir adım atılmalıdır.”  KURTULMUŞ’TAN UYARI  TBMM Başkanı ve Komisyon Başkanı Numan Kurtulmuş, eski Meclis başkanlarının taleplerinin ortaklaştığını belirtti. Sürece zarar vermek isteyen kesimler olduğunu belirten Kurtulmuş, toplantıyı şu sözlerle kapattı:  “Sürece zarar vermek isteyen kesimlerin olduğunu, hatta bu toplantı halka açık şekilde gerçekleştirildiği için klavyelerin başında, ‘Bu toplantıya nasıl müdahale oluruz’ diye bekleyenler olduğunu görüyoruz. Komisyonda herkes tekliflerini dile getirdi. Hiç kimse bugün burada sanki bir yasa üzerinde çalışılıyormuş gibi bir algı oluşturmaya kalkmasın.”