Türkiye'de Denizler Alarm Veriyor: Balıklar Göç Ediyor!

Prof. Dr. Barış Salihoğlu, Türkiye çevresindeki denizlerde sıcaklık artışının dünya ortalamasının üzerine çıktığını belirterek, "Deniz çayırları, pinalar ve soğuk su mercanları zarar görüyor, balıklar göç ediyor" açıklamasında bulundu.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, Türkiye çevresindeki denizlerde sıcaklık artışının dünya ortalamasının üzerine çıktığını belirtti. Salihoğlu, bu durumun deniz ekosistemine ciddi zararlar verdiğini aktararak Avrupa Birliği’nin Copernicus uydu izleme sistemi verilerine göre, 2024 yılında kutup dışı okyanuslardaki deniz yüzeyi sıcaklığı 20,87 dereceyle rekor seviyeye ulaştığını ifade etti. AKDENİZ VE KARADENİZ ALARM VERİYOR ODTÜ'nün 1984’ten bu yana gerçekleştirdiği ölçümlere göre, 2024 yazında Akdeniz’de deniz yüzeyi sıcaklığı uzun yıllar ortalamasının bir derece üzerine çıkarak 28 dereceye yükseldi. Ege Denizi’nde Bodrum'da 26, İzmir'de 25 derece ölçülen sıcaklıklar ise ortalamaların 2 derece üzerinde seyretti. Marmara Denizi’nde 26-27 dereceye ulaşan sıcaklıkların, ortalama değer olan 24 derecenin oldukça üstünde olduğu görülürken, Karadeniz'de de uzun yıllar ortalaması 25 derece olan yüzey suyu sıcaklığı bu yaz 27 dereceye çıktı. Salihoğlu, "Son 40 yılda dünya ortalamasında 1,2-1,5 derece artış görülürken Türkiye’nin çevresindeki denizlerde sıcaklık artışı 2 derecenin üzerinde seyrediyor. Marmara, Karadeniz ve Doğu Akdeniz’in bazı bölgelerinde artış 2-2,5 dereceye ulaştı." dedi. SICAK HAVA DALGALARININ GÖRÜLME SIKLIĞINDA YÜZDE 65 ARTIŞ Artışın yaşanmasında hem iklim değişikliğinin hem de El Nino'nun etkili olduğunu belirten Salihoğlu, "Bu yıl rekor görülmese de sıcaklıklar ortalamaların çok üzerinde. Sıcak hava dalgalarının görülme sıklığında yüzde 65’e varan artışlar oldu. Bu dalgalar, hava sıcaklığını 5 ila 10 derece, deniz suyu sıcaklıklarını da 3 ila 4 derece artırabiliyor.” ifadelerini kullandı. BALIKLAR GÖÇ EDİYOR, MERCANLAR ZARAR GÖRÜYOR... Artan sıcaklıkların deniz canlıları üzerindeki etkilerine değinen Salihoğlu, şu ifadelere yer verdi: "Deniz çayırları, pinalar ve soğuk su mercanları ölüme varan seviyede doğrudan zarar görüyor, bazı balık türleri sıcaklıklara uyum sağlayamayarak bölgeden uzaklaşıyor. Göç hareketleri değişiyor, Kızıldeniz'den gelen türler Akdeniz'de giderek yaygınlaşıyor." MARMARA İÇİN HAYATİ RİSK Sıcaklık artışının denizlerin yapısal özelliklerini de etkilediğini belirten Salihoğlu, "Sıcaklık artışına bağlı olarak suyun genleşmesi deniz seviyelerinde artışa neden oluyor. Su kütlelerinin yapısı değişiyor. Akdeniz'de 'Levant Ara Suyu' oluşumu azalıyor. Karadeniz'de soğuk orta tabakanın kaybolduğunu gözlemledik. Bu, derindeki hidrojen sülfürlü yapının yüzeye yaklaşmasına neden olarak buradaki oksijenli yapıyı bozması sonucunu doğuracak. Bu Marmara Denizi için bir felaket çünkü Marmara'nın yüzey suyunu yenileyen oksijenli su girişi tehlikeye giriyor." dedi. ŞİDDETLİ HAVA OLAYLARINA YOL AÇABİLİR Sıcaklığın ayrıca aşırı hava olaylarını da etkilediğini Salihoğlu, “Sıcak hava dalgalarının sıklaşmasıyla özellikle yaz aylarında ani fırtına ve hortum türü olaylar artıyor. Denizin aşırı ısınması atmosferde enerji kaynağı olarak rol oynuyor. Bu durum, özellikle denize yakın bölgelerde fırtına ve siklon oluşumlarını besleyerek önümüzdeki yıllarda daha sık ve şiddetli hava olaylarına yol açabilir. Akdeniz'de tropik fırtınalara benzeri olaylar, Karadeniz'de hortum oluşumları görebiliriz.” uyarısında bulundu.